Geplaatst door Naast de noodzaak in de strijd tegen de klimaatverandering, zien ook steeds meer overheden het nut van kweekvlees.
Klimaatmitigatie, klimaatneutraliteit, het Klimaatakkoord, de Europese Green Deal, het Klimaatverdrag van Parijs: Het zijn allemaal termen en akkoorden waaruit de noodzaak blijkt om de klimaatverandering een halt toe te roepen.
Aan oplossingen werken we steeds nadrukkelijker. We gebruiken meer wind- en zonne-energie, gaan het gebruik van fossiele brandstoffen vaker tegen, vechten tegen ontbossing en werken zelfs aan herbebossing. We rijden steeds vaker elektrisch, en zoeken versneld naar meer emissiearme technologieën.
De bottleneck
Maar van één hardnekkige en barslechte gewoonte komen we maar moeilijk af. We eten (nog steeds) veel te veel vlees. In delen van de wereld zoals China neemt het zelfs ferm toe.
En ondanks dat er zeer acceptabele vleesvervangers bestaan tegenwoordig, vormt deze vleesconsumptie nochtans voor een van de grootste problemen in de strijd tegen de klimaatverandering en dierenverwaarlozing.
De collectieve verslaving aan vlees heeft in de loop der jaren een enorm gedrocht voortgebracht. Een nietsontziend systeem dat volledig is gericht op efficiëntie om onze hunkering naar het dierlijke product te stillen. Een dierlijk product dat onder beestachtige omstandigheden wordt gemaakt in het systeem van de bio-industrie.
Bijna iedereen is schuldig
En laten we wel wezen. De intensieve veehouderij is een uitwas van het handelen van ons allemaal. Van iedereen die melk, vlees, kaas en eieren niet systematisch heeft afgewezen, althans. Het is niet eerlijk om alleen boeren hiervoor verantwoordelijk te houden. Boeren zijn naast dader, net zo goed slachtoffer van dit systeem. Onder druk van het grootkapitaal was doelmatige productie nodig om het hoofd boven water te houden. Door leningen voor investeringen in nieuwe technologieën en dalende opbrengsten doordat vlees veel te goedkoop is gemaakt, zijn zij in de mangel terechtgekomen van grote banken.
Licht aan het einde van de tunnel
Maar gelukkig bonst ook voor dit probleem nadrukkelijk een oplossing op de deur. Want de komst van kweekvlees nadert. En ondanks dat aan het woord efficiëntie in bovenstaand verhaal uit de vleesindustrie een nogal nare bijsmaak kleeft, is het tevens het sleutelwoord dat kweekvlees zo interessant maakt.
Want cellulaire landbouw, een methode om voedsel te maken door het cultiveren van cellen, kan veel efficiënter dan de (intensieve) veeteelt zoals we die nu nog kennen. Niet alleen vlees, maar onder andere vis, zuivel, leer, eieren en zelfs chocolade kan men maken door middel van celkweek. Niet voor niets is een gangbare internationale naam voor kweekvlees ‘cultured meat’, oftewel aangekweekt of gecultiveerd vlees.
Met de stamcellen van niet meer dan één gram kan men duizenden kilo’s vlees produceren in veel kortere tijd. In theorie zijn er slechts enkele honderden koeien nodig om de hele wereld van rundvlees te voorzien. Tegelijk is er veel minder land, water en graan nodig. In de veeteelt van nu is er voor één kilo aan vlees gemiddeld vijf kilo aan plantaardig voer nodig.
Door deze efficiëntie kan kweekvlees de intensieve veeteelt op termijn vervangen. Een inmiddels erkend failliet en schadelijk systeem dat niet langer te handhaven is. Het is niet alleen onhoudbaar vanwege het klimaat, maar ook omwille van onze moderne culturele opvattingen over hoe we met dieren willen omgaan.
En naast het besef dat verandering in de vorm van een eiwittransitie nodig is om het klimaat te redden, realiseert men zich dat het vrijwel onmogelijk is om de hele wereldbevolking op een volledig plantaardig dieet te zetten.
Juist het nut gaat het verschil maken
Mede daarom èn vanwege deze efficiëntie zien steeds meer landen de potentie van kweekvlees. Bij productie op grote schaal wordt kweekvlees op termijn veel goedkoper dan (industrie)vlees. Geopolitiek en macro-economisch gezien kan de productie van kweekvlees vanwege het nut en de noodzaak ervan van wereldbelang worden.
Veel landen zijn sterk afhankelijk van andere landen vanwege de import van vlees, graan en overige grondstoffen. De oorlog in de Oekraïne is hiervan een concreet voorbeeld. De lagere graanoogst aldaar zorgt wereldwijd voor grote problemen. Er zijn landen die amper landbouwgrond hebben om te verbouwen, of waar waterschaarste heerst. Een tekort dat door het veranderende klimaat, intensieve landbouw en de toenemende wereldbevolking alleen maar verder toeneemt.
De kennis van het kweken van vlees kan landen kortweg veel onafhankelijker maken in de toekomstige voedselvoorziening. Het is niet voor niets dat juìst in landen waar sprake is van dergelijke afhankelijkheden en/of schaarsten flink werk wordt gemaakt van kweekvlees. China, Japan, Singapore en Qatar zijn hiervan voorbeelden.
Maar ook de grootste landbouwexporteurs ter wereld zoals de Verenigde Staten, Brazilië en Nederland zien grote mogelijkheden in de landbouw van de toekomst, de cellulaire landbouw.
De Amerikaanse president Joe Biden omarmt het idee van kweekvlees. Hij implementeert momenteel een plan om van de Verenigde Staten een leider op het gebied van biotech en biofabricage te maken. Het land wil hiermee een mogelijk toekomstige afhankelijkheid van onder andere voedsel voorkomen.
In april 2022 is in Nederland nog €60 miljoen vrijgemaakt om het gehele nationale ecosysteem rond cellulaire landbouw op te tuigen. Niet eerder financierde een overheid zoveel in deze sector.
Het zijn plannen die bijdragen aan gestelde klimaatdoelstellingen, dat zeker. Maar ook op geopolitiek en economisch gebied ruikt men kansen. Het plan van Biden benadrukt vooral het geopolitieke belang om mee te draaien in de voorhoede van de biotechsector, terwijl het macro-economische belang voor Nederland sterk naar voren komt in Het Groeiplan opgesteld door het CAN (Cellulaire Agricultuur Nederland).
Het CAN is een consortium van bedrijven uit de voedingsbranche, universiteiten, en adviesgroepen die van Nederland een leidende figuur binnen de wereldwijde cellulaire landbouwsector willen maken. Een vereniging waarvan de Nederlandse kweekvleesbedrijven Mosa Meat en Meatable deel uitmaken. Twee bedrijven die internationaal vooroplopen in de ontwikkeling van kweekvlees.
En ondanks dat steeds meer overheden beginnen met het investeren in kweekvlees, is er geen land ter wereld waar een vergelijkbaar gedetailleerd en allesomvattend plan ligt als in Nederland. Het plan bevat niet alleen een standaard waardeketen waarin het productieproces van A tot Z wordt omschreven.
Er is een volledig ecosysteem uitgetekend waarbinnen cellulaire agricultuur in Nederland tot volle wasdom kan komen. Van het starten van onderzoeks- en onderwijsprogramma’s tot de ontwikkeling van de juiste faciliteiten èn een aantrekkelijk vestigingsklimaat voor start-ups en scale-ups. Met maatschappelijke integratieprogramma’s om een breed gedragen transitie mogelijk te maken en een aansporing tot de ontwikkeling van een wettelijk kader speciaal voor producten uit de cellulaire agricultuur.
Een plan dat benadrukt dat een cellulaire agricultuurproduct zoals kweekvlees minder negatieve impact op de biodiversiteit en het klimaat heeft, minder water- en landgebruik vergt, minder zoönosen veroorzaakt, èn een hygiënisch, transparant en diervriendelijk productieproces kent. Maar dus eveneens een plan dat aantoont dat de transitie naar een cellulaire agricultuur Nederland economische kansen op verdienvermogen biedt.
Zo zien dus steeds meer landen om verscheidene achterliggende redenen steeds meer de kansen die kweekvlees met zich meebrengt. En juist omdat ook vaker duidelijk wordt dat er economisch gewin te halen valt, kan de komst van kweekvlees zomaar in een stroomversnelling terechtkomen.
Het waarom is nu van secundair belang
En wat dan ook de dominante achterliggende drijfveren mogen zijn, het staat buiten kijf dat kweekvlees een enorm positieve verandering in onze maatschappij kan bewerkstelligen. Want naast een oplossing voor de klimaatverandering en het dierenleed uit de bio-industrie kan het zelfs bijdragen aan een wereld zonder honger. Met de nadruk op kan, want dan moet de komst van kweekvlees wel in goede banen geleid worden en de toegankelijkheid ervan in de toekomst voor iedereen gegarandeerd worden.
2 comments